Zabitka

Zabitka – co to jest?

Zabitka to martwica tkanek drewna powstała w wyniku mechanicznego uszkodzenia pnia drzewa rosnącego, stanowiąca jeden z defektów surowca drzewnego. Uszkodzenie może być spowodowane czynnikami naturalnymi, takimi jak złamanie gałęzi, oberwanie kory przez dzikie zwierzęta, działanie mrozu lub wiatru, a także działalnością człowieka podczas prac leśnych. W miejscu urazu drzewo podejmuje naturalne procesy obronne, które mogą prowadzić do częściowego lub całkowitego zarośnięcia rany przez nowe warstwy drewna i kory. Zabitka wpływa na jakość surowca drzewnego oraz jego przydatność do określonych zastosowań, dlatego stanowi istotne kryterium oceny jakościowej podczas klasyfikacji drewna. Obecność zabitki może obniżać wartość handlową materiału oraz ograniczać możliwości jego wykorzystania w produkcji wyrobów wymagających jednolitej struktury.

Rodzaje zabitki

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje zabitki różniące się stopniem zarośnięcia uszkodzenia oraz widocznością defektu na powierzchni drewna. Zabitka otwarta to martwica, której cała powierzchnia pozostaje odsłonięta, co odpowiada początkowemu stadium zarastania uszkodzenia przez drzewo. Ten rodzaj defektu jest widoczny na pobocznicy pni oraz kłód, a także na obłych bokach tarcicy nieobrzynanej, co ułatwia jego identyfikację podczas sortowania surowca. Zabitka zamknięta jest z kolei całkowicie zarośnięta przez kolejne warstwy przyrostu rocznego, która pozostaje niewidoczna z zewnątrz. O miejscu zarośnięcia takiej martwicy świadczy często nietypowo gładka kora, określana na przykład jako blacha w przypadku pni dębowych, która powstaje w wyniku odmiennego procesu tworzenia się tkanki korowej nad zagojoną raną.

Wpływ na jakość i wykorzystanie drewna

Zabitka stanowi defekt strukturalny drewna, który może wpływać na jego właściwości mechaniczne oraz estetykę, co ma znaczenie przy doborze surowca do konkretnych zastosowań. W miejscu martwicy następuje przerwanie ciągłości włókien drewna, co może obniżać wytrzymałość na zginanie oraz rozciąganie elementów konstrukcyjnych. Zabitka zamknięta, choć niewidoczna z zewnątrz w drewnie okrągłym, ujawnia się podczas przerobu na tarcicę i może stanowić lokalną strefę osłabienia materiału. W produkcji mebli oraz elementów wykończeniowych obecność zabitki wpływa negatywnie na estetykę wyrobu, szczególnie gdy powierzchnia ma pozostać naturalnie widoczna bez pokrycia powłokami nieprzezroczystymi. Drewno z zabitką może być jednak wykorzystywane w zastosowaniach konstrukcyjnych nieeksponowanych wizualnie lub tam, gdzie defekt nie wpływa istotnie na funkcjonalność elementu.